In het DUO onderwijsonderzoek* is gekeken naar wat maakt dat leraren een hoge werkdruk ervaren. In de top drie van werkdrukbepalende aspecten staat de samenwerking op school, in en tussen teams.

Herken je het, dat ieder in het begin overloopt van de goede bedoelingen? De focus ligt vooral op wat gemeenschappelijk is en verbindt. Sommige teams blijven in deze fase hangen. Verschilpunten die onvermijdelijk tussen mensen bestaan worden dan toegedekt, niet besproken en sluimeren onderhuids voort. Er wordt gestuurd op positiviteit.

Wordt er in jouw team gesproken over verschillen en persoonlijke beleving? In veel teams gaat de communicatie vooral over de inhoud van het werk en minder over de onderlinge relaties. Dit denken we tenminste. Er is weinig tijd elkaar wat beter te leren kennen. Het geplande teamuitje biedt verstrooiing, maar niet altijd werkelijke ontmoeting.

Ken je de spagaat tussen je verbinden aan de teamvisie en staan voor je eigen autonomie en vrijheid? Toenemend moeten leerkrachten balanceren tussen de eigen opvattingen (over bijv. goed onderwijs) en wat de organisatie van je verlangt. Waar kun je gemeenschappelijkheid ervaren en wanneer ga je uit contact?

Verbinding ervaren is niet alleen een oerbehoefte (waar hoor ik bij) maar ook noodzaak om zware taken te kunnen volbrengen. Nu werkdruk volop in de schijnwerpers staat loont het zich te investeren in verbindende communicatie. Zodat mensen zich gesteund weten. Ervaren dat het niet míjn probleem is maar óns probleem, maakt de taak lichter en minder stressvol.

Natuurlijk kunnen leidinggevenden dit proces ondersteunen door aandacht te besteden aan relaties en niet alleen op inhoud te sturen. Of door een facilitator in te schakelen die weet hoe je verbinding in groepen kunt leggen. Vergadermomenten kunnen door het kiezen van een andere aanpak ontmoetingsmomenten worden.

Verbindende communicatie:

Verbinding met de ander begint met verbinding met jezelf. Door jezelf te zijn en in het samenwerken met anderen dicht bij jezelf en je eigen waarheid te blijven neem je je eigen plaats in. Laat zien wie je bent en vraag dat ook van je leerlingen. Wees duidelijk in wat anderen van jou mogen verwachten ‘ Wil je weten wat voor mij hierin belangrijk is…?’

Ga de dialoog aan. Wie het gesprek niet aangaat isoleert zichzelf en verliest verbinding. Irritatie verbergen, twijfel maskeren en ‘niet kunnen’ verbloemen, sluit je hart af en is vermoeiend. Doen alsof  staat echte verbinding in de weg. Als je ervaringen deelt kunnen anderen zich er in herkennen, dat is een stap naar verbondenheid.

Poneer geen stellingen en bestook elkaar niet met onderwijskundige waarheden. We zijn allemaal beperkt in wat we zien. Maak van ‘ zo is het’, ‘ zo zie ik het’.  Zo houd je het gesprek open en maak je ruimte voor elkaar in het gesprek. Wees bruggenbouwer, toon belangstelling en nodig anderen uit te reageren.

Neem tijd om elkaar te leren kennen. Richt je aandacht op relaties en niet alleen op taken, structuren en formele afspraken. Zorg voor nabijheid, geef aandacht en wees stil (ook al zou je liever een heleboel adviezen  willen geven). Verleg de aandacht van hoe lossen we het op naar ‘hoe beleef je deze situatie’.

Wil je meer lezen over de Dialoog? Kijk dan verder op Dialoog in onderwijs.

* DUO Onderwijsonderzoek Rapportage werkdruk in het primair en voortgezet onderwijs mrt 2012